W praktyce rozwiedzeni małżonkowie nierzadko z różnych powodów mieszkają (jeszcze) razem. Podział majątku może się okazać trudniejszy do przeprowadzenia niż samo postępowanie rozwodowe. Według prawa Austriackiego w postępowaniu rozwodowym kwestie majątkowe (podział majątku) można rozstrzygnąć – jeśli nie polubownie – w osobnym wniosku o przeprowadzenie podziału majątku, który należy wnieść do sądu nie później niż w przeciągu roku od chwili przeprowadzenia rozwodu.
Postępowanie rozwodowe nie oznacza zatem automatycznie podziału majątku i często rozwiedzeni małżonkowie mieszkają razem przez dłuższy lub krótszy okres czasu usiłując uzyskać majątkowy /finansowy kompromis, który zadowoli obie strony.Aktualne orzeczenie Austriackiego Sądu Najwyższego wskazuje na nierzadki problem rozwiedzionych małżonków, wynikający z mieszkania „pod jednym dachem”.
Stan faktyczny
Małżonkowie po rozwodzie mieszkali we wspólnym mieszkaniu małżeńskim. Ze strony nowej partnerki eks- męża zaczęło dochodzić do coraz częstszych odwiedzin w mieszkaniu, przy czym były małżonek jak i nowa partnerka ignorowali fakt, że eks- żona nadal mieszka w mieszkaniu.
Dla byłej żony zaistniała sytuacja stała się nie do zniesienia. Chcąc zapobiec częstym odwiedzinom „nowej” byłego męża i tym samym korzystaniu z – jeszcze przecież - wspólnego mieszkania złożyła wniosek do sądu w którym żądała, aby sąd zabronił partnerce eks- męża do pobytu w nim.
Rozwiedziona żona powołała się na austriacki przepis (par. 97 ABGB) i argumentowała, że zachowanie eks- męża i jego nowej parnterki jest aktem zmierzającym do naruszenia praw eks- żony do mieszkania, zniechędzenia i w ekecie końcowym wyrzucenia jej z niego.
Orzeczenie Austriackiego Sądu Najwyższego (OGH z dnia 28.03.2018, 6 Ob 40/18b)
Austriacki Sąd Najwyższy po ocenie stanu faktycznego rozstrzygnął jednak, że eks- żona nie ma racji.
Powyższy przepis (par. 97 ABGB) daje (byłej) żonie/(byłemu) małżonkowi prawo do mieszkania w mieszkaniu małżeńskim. Przy czym nie ma abolutnie znaczenia fakt, że jedynie (były) mąż / (była) żona jest jego właścicielem/jej właścicielką, głównym lokatorem/główną lokatorką umowy o najem, etc.
Według par. 97 ABGB (były) małżonek nie może przede wszystkim pozbawić drugiego małżonka praw do faktycznego mieszkania w dotychczasowym mieszkaniu. Nie może on przykładowo sprzedać mieszkania małżeńskiego, wypowiedzieć umowy najmu, obciążyć finansowo mieszkania i tym samym doprowadzić do zagrożenia drugiego małżonka, pozbawienia jego/jej bez dachu nad głową. Nie może on ponadto wymienić zamków do drzwi wejściowych, zabronić drugiemu małżonkwi swobodnego poruszania się po mieszkaniu, etc.
Zatem w obecnym przypadku (były) mąż w trakcie lub też po rozwodzie nie ma prawa zabraniać (byłej) żonie swobodnego mieszkania i korzystania z niego (jak dotychczas, przed rozwodem).Roszczenie według par. 97 ABGB kierowane być może również przeciwko osobie trzeciej.
I tak Austriacki Sąd Najwyższy w innym orzeczeniu zabronił teściowej stałego przeniesienia się do wspólnego mieszkania małżeńskiego która otrzymała takie pozwolenie wyłącznie od syna ale nie od synowej.
Równocześnie jednak Austriacki Sąd Najwyższy zaznaczył, że rozkład pożycia małżeńskiego po rozwodzie musi być widziany w trochę innym już świetle niż jeszcze podczas trwania związku małżeńskiego (w trakcie trwania postępowania rozwodowego).W takiej bowiem sytuacji nie można już mówić o naruszeniu życia rodzinnego. To ostatnie musi podlegać swobodniejszej ocenie.
Według obecnego stanu faktycznego Austriackiemu Sądowi Najwyższemu wystarczyło, że nowa partnerka byłego męża odwiedzała go zazwyczaj pod nieobecność eks- żony (w trakcie jej godzin pracy). Rozważając zatem prawa eks- męża do odwiedzin „osób trzecich” a prawa byłej żony do nienaruszonego korzystania ze wspólnego mieszkania doszedł do wniosku, że nowa partnerka może nadal odwiedzać eks- męża i przebywać w „małżeńskich czterech ścianach”.
Podsumowanie
Podziału majątku należy dokonać jak najszybciej (jeszcze w trakcie rozwodu lub bezpośrednio po) i w razie możliwości polubownie.