W relacjach między lekarzem a pacjentem nierzadko może dojść do nieporozumień. Z kolei z nieporozumień mogą wyniknąć konflikty skutkujące w długoletnich procesach sądowych.
Pacjent oczekuje od lekarza możliwe szybkiego uzdrowienia, przy czym często zapomina, że lekarz jest tylko zobowiązany, aby właściwie (lege artis) przeprowadzić zabieg a nie uzdrowić pacjenta w sensie wyleczyć go ze wszystkich jego możliwych dolegliwości.
Natomiast lekarz liczy na to, że otrzyma od pacjenta wszelkie informacje niezbędne do postawienia właściwej diagnozy i przeprowadzenia poprawnego zabiegu (zabiegu lege artis). Ponadto lekarz oczekuje, że pacjent będzie przestrzegał i dostosowywał się do jego zaleceń.
Prawa pacjenta
Do głównych praw pacjenta należy poinformowanie go planowanym zabiegu i o ryzykach z nim związanych. Lekarz jest zobowiązany opisać pacjentowi postawioną diagnozę („Diagnoseaufklärung“) i wskazać na terapautyczne możliwości, tutaj przede wszystkim na alternatywne metody zabiegu („Behandlungsaufklärung”). Ponadto lekarz musi poinformować pacjenta o ryzykach i następstwach związanych z zabiegiem („Risikoaufklärung).
Lekarz który lekceważy spoczywający na nim obwiązek pouczenia pacjenta, narusza swoje obowiązki staranności wynikające z jego umowy z pacjentem, a to z kolei skutkuje w tym że, zabieg staje się sprzeczny z prawem i lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności.
Przez przekazanie powyższych informacji pacjent ma otrzymać możliwość „ogarnięcia” wymiaru i skutków swojej decyzji. Tylko wtedy lekarz może być pewnym, że pacjent jest w stanie samodzielnie podjąć dycyzję i zezwolić (lub nie zezwolić) na zabieg lekarski.
W związku z powyższym należy również podkreślić, że rozmiar obowiązku pouczenia pacjenta oceniany jest indywidualnie.
Według austriackiego Sądu Najwyższego obowiązek pouczenia pacjenta ma być jeszcze bardziej intensywny w chwili, gdy planowany zabieg lekarski nie jest zbyt konieczny (z punktu widzenia rozsądnego pacjenta). Czyli im mniej konieczny zabieg lekarski tym bardziej intensywny obowiązek pouczenia pacjenta!
Ponadto lekarz musi zapewnić pacjentowi wystarczący czas na podjęcie i przemyślenie swojej dycyzji po przekazaniu mu odpowiednich informacji. Zatem pacjent musi otrzymać czas do namysłu i do skonsultowania się z rodziną.
Ośrodki ochrony praw i interesów pacjenta oraz pomoc prawna adwokata specjalisty
Najpóźniej wtedy, gdy dochodzi do konfliktowej sytuacji między pacjentem a lekarzem, szpitalem lub ordynacją, etc. pacjent zadaje sobie pytanie co ma dalej zrobić, jakie prawa mu przysługują i gdzie może ewentualnie złożyć zażalenie.
Otóż oprócz możliwości skorzystania z porady u prawnika wyspecjalizowanego w tej dziedzinie prawa, pacjent może się udać do jednego z dziewięciu ośrodków ochrony praw i interesów pacjenta („Patientenanwaltschaften”) położonych na terenie Austrii. Miejscowa właściwość takiego ośrodka jest uzależniona od miejsca siedziby ordynacji lekarskiej, szpitala, etc, a nie od miejsca zamieszkania pacjenta. To znaczy, że pacjent udaje się do „Patientenanwaltschaft” w Wiedniu jeśli szpital, siedziba lekarza, etc . znajduje się w Wiedniu, nawet jeśli on sam/ona sama mieszka na przykład w Austrii dolnej. Wszelkie czynności takich ośrodków są dla pacjentów nieodpłatne.
JEDNAK UWAGA!
Ośrodki ochrony praw i interesów pacjenta w Austrii nie są upoważnione do reprezentowania pacjentów na drodze sądowej! Ponadto nazwa „Patientenanwaltschaft”/„Patientenanwalt” jest o tyle błędna, że w takich ośrodkach nie mamy do czynienia z adwokatami („Anwalt”). Wspomniane ośrodki w konfliktach między lekarzami/szpitalami a pacjentami przyjmują rolę pośrednika – mediatora. Informują pacjenta o jego prawach i przyczynianią się do stworzenia gotowości do przeprowadzenia rozmów między stronami konkliktu celem jego zwalczenia na drodze pozasądowej. Natomiast gdy pozasądowe rozwiązanie problemu staje się niemożliwe i konieczne jest przeprowadzenie postępowania przed sądem, należy skorzytać z pomocy adwokata wyspecjalizowanego w tej dziedzinie prawa.